Ψηφιακή τάξη ή αταξία;

Η "Ψηφιακή Τάξη" είναι μια πρωτοβουλία ενσωμάτωσης των υπολογιστών και του εκπαιδευτικού λογισμικού στη διδασκαλία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ειδικότερα του Γυμνασίου. Από την 1η Οκτωβρίου 2009 μέχρι σήμερα, στα πλαίσια της δράσης αυτής αποκτήθηκαν 111.500 φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές (netbooks) από μαθητές της Α' Γυμνασίου. Σκοπός της δράσης "Ψηφιακή τάξη" ήταν (και είναι!) η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και της πληροφορικής στα γυμνάσια, ώστε να αναβαθμιστεί η εκπαιδευτική διαδικασία.

Μέχρι εδώ όλα καλά... Δόθηκαν οι υπολογιστές στους μικρούς μαθητές της Α' τάξης και σε κάποιους καθηγητές τους. Έγιναν κι ορισμένα προγράμματα επιμόρφωσης των καθηγητών. Από καθαρά πρακτική άποψη όμως, τι άλλαξε στα σχολεία από την 1η Οκτωβρίου 2009 μέχρι σήμερα;

Δεν είμαι από αυτούς που γκρινιάζουν... Θεωρώ μάλιστα ότι η εφαρμογή του προγράμματος της ψηφιακής τάξης είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Γενικότερα η στασιμότητα στην εκπαίδευση με τρομάζει... Προσωπικά πιστεύω πως ό,τι καινούριο γίνεται, πρέπει να το βλέπουμε με καλό μάτι. Κατ' αρχήν φυσικά... Εφόσον τώρα έχει περάσει κάποιο διάστημα από την εφαρμογή του μέτρου, μπορούμε όλοι να βγάλουμε ορισμένα συμπεράσματα. Θα ήθελα να αναλύσω λοιπόν τα παρακάτω σημεία:

1. Τα μαθήματα που έχουν επιλεγεί για την εφαρμογή της ψηφιακής τάξης

Προς το παρόν, (σε πειραματικό στάδιο ήμαστε ακόμα!) η διδασκαλία με τη βοήθεια του υπολογιστή περιορίστηκε σε τέσσερα μαθήματα: γεωγραφία, ιστορία, βιολογία (ή φυσικές επιστήμες) και μαθηματικά. Βέβαια από τα τέσσερα αυτά μαθήματα μόνο τα δύο διδάσκονται υποχρεωτικά με χρήση υπολογιστή. Με απλά λόγια, κάθε σύλλογος καθηγητών, με βάση το αθρώπινο δυναμικό, την επιμόρφωση που έχει γίνει κοκ, αποφάσισε να ξεκινήσει το πρόγραμμα της ψηφιακής τάξης αναθέτοντας τουλάχιστον δύο μαθήματα σε κατάλληλους καθηγητές. Δεν έχω πολλές αντιρρήσεις για τα επιλεγόμενα μαθήματα... Πιστεύω βέβαια πως η διδασκαλία με υπολογιστή της βιολογίας (ή των φυσικών επιστημών και των μαθηματικών είναι πιο εξειδικευμένη σε σχέση με τα άλλα δύο επιλεγόμενα μαθήματα. Βέβαια δε θα φανταζόμουν εύκολα να γίνεται το μάθημα των αρχαίων ελληνικών με υπολογιστή! Ακόμα πιο απίθανο σενάριο θα ήταν να γίνεται η φυσική αγωγή με υπολογιστή! Αλλά δε μπορώ να φανταστώ κανένα λόγο για να μην επιλεγεί το μάθημα της πληροφορικής. Αυτό φωνάζει από μόνο του! Λόγω αντικειμένου, το μάθημα της πληροφορικής θα έπρεπε να είναι η ραχοκοκκαλιά του προγράμματος της ψηφιακής τάξης. Άλλα μαθήματα που κατά τη γνώμη μου θα μπορούσαν να διδαχθούν πολύ εύκολα με τη βοήθεια υπολογιστή είναι η τεχνολογία κι οι ξένες γλώσσες.

2. Οι τυχεροί που επιδοτούνται για την αγορά του υπολογιστή (δικαιούχοι):

Δικαιούχοι είναι μόνο οι μαθητές της Α' τάξης του γυμνασίου και οι καθηγητές που τους δυδάσκουν τα δύο ή περισσότερα επιλεγόμενα μαθήματα. Μήπως αποφασίστηκε αυτό λόγω κόστους; Ίσως... Το κόστος της επιδότησης είναι 450€ ανά υπολογιστή. Βέβαια με μία πρόχειρη αναζήτηση στο internet βρήκα πως τα ίδια ακριβώς μοντέλα υπολογιστών με αυτά που αποκτήθηκαν για την ψηφιακή τάξη σήμερα στην αγορά κοστίζουν από 300€ ως 350€! Έπεσαν λίγο οι τμές θα μου πείτε... Αν η διαφορά ήταν 30€-40€ θα το καταλάβαινα. Υποτίθεται πως αν μιλάμε για αρκετές χιλιάδες υπολογιστές θα έπρεπε να έχουμε χαμηλότερες τιμές από αυτές της αγοράς κι όχι υψηλότερες! Σήμερα οι φθηνότεροι υπολογιστές αυτής της κατηγορίας (netbooks) ξεκινούν από 270€. Π.χ. δείτε στο ηλεκτρονικό κατάστημα e-shop... Οι διαφορές στις δυνατότητες είναι ελάχιστες αλλά όπως καταλαβαίνετε η διαφορά τιμής μεταξύ 270€ και 450€ είναι πολύ σημαντική.

3. Οι τεχνικές προδιαγραφές του μαθητικού υπολογιστή από άποψη υλικού (hardware)

Δε θα ήθελα να γίνω βαρετός αναλύοντας τις τεχνικές προδιαγραφές που όρισε το Υπουργείο Παιδείας για το μαθητικό υπολογιστή. Πρόκειται απλά για ένα τυπικό φορητό υπολογιστή μικρών διαστάσεων (κατηγορίας netbook) με οθόνη τουλάχιστο 10" κι αυτονομία μεγαλύτερη από 5.5 ώρες. Παρατήρησα πως δεν έχει ληφθεί καθόλου υπόψη το γεγονός ότι τον υπολογιστή θα τον χειρίζονται μικροί μαθητές. Ούτε βέβαια οι τεχνικές προδιαγραφές αναφέρουν κάτι για την εκπαιδευτική χρήση του υπολογιστή. Θέλετε όμως ορισμένα στοιχεία για υπολογιστές που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για εκπαίδευση μικρών μαθητών; Το ελληνικό κράτος λοιπόν σε κάποια φάση συζήτησε αλλά τελικά απέρριψε τη λύση του OLPC που σχεδίασε ο διακεκριμένος Ελληνοαμερικανός επιστήμονας Νίκολας Νεγρεπόντε και στοιχίζει μόλις 200$ δηλαδή κάτι παραπάνω από 150€. Επίσης, δε μελετήθηκε η πρόταση του Classmate PC της εταιρείας Intel που είναι μία από τις πιο μεγάλες και πρωτοπόρες εταιρείες στο χώρο της πληροφορικής. Στην Ελλάδα ήδη έχει διατεθεί ο υπολογιστής Quest Classmate που είναι η ελληνική εκδοχή του Classmate PC με τιμή 300€. Οι προδιαγραφές που έχουν τεθεί από το κράτος είναι ικανοποιητικές. Όμως σύμφωνα με την απλή λογική τι είναι σημαντικότερο; Να αποκτήσουν όλοι οι μαθητές του γυμνασίου και όλοι οι καθηγητές τους έναν υπολογιστή που είναι φθηνός αλλά ξεχωρίζει και είναι προσανατολισμένος στην εκπαίδευση; Ή να αποκτήσουν μόνο οι μαθητές της Α' τάξης και λίγοι καθηγητές έναν τυπικό υπολογιστή γενικής χρήσης που μάλιστα είναι σχετικά ακριβός;

4. Το λογισμικό (software) του μαθητικού υπολογιστή

Όσον αφορά στο εκπαιδευτικό λογισμικό... Εδώ χάθηκε η μπάλα! Κάθε μαθητικός υπολογιστής υποτίθεται ότι περιέχει τα "ψηφιακά βιβλία" όλων των τάξεων του γυμνασίου και 16 εκπαιδευτικά προγράμματα. Ποια είναι όμως η αντίληψη του κράτους για τα ψηφιακά βιβλία; Για το υπουργείο παιδείας τα ψηφιακά βιβλία είναι ακριβώς τα ίδια με τα κλασικά βιβλία πού έτσι κι αλλιώς έχουν πάρει οι μαθητές μόνο που αντί να είναι τυπωμένα έχουν ηλεκτρονική μορφή (αρχεία pdf). Ποια η χρησιμότητα ενός τέτοιου βιβλίου; Ίσως καμία! Εκτός αν κάποιος μαθητής έχει χάσει το βιβλίο του ή του λείπουν σελίδες οπότε μπορεί να τυπώσει κάποια κεφάλαια. Αν μπορέσει δηλαδή γιατί δεν υπάρχουν οδηγίες γι' αυτό! Τα ψηφιακά βιβλία είναι συμπιεσμένα και είναι πολύ πολύπλοκο να εντοπίσει κάποιος αυτό που θέλει. Όσο για τα 16 εκπαιδευτικά προγράμματα, δεν είμαι ειδικός για να τα κρίνω. Αυτά που έχω δε φαίνονται όντως χρήσιμα. Κι αυτά τα προγράμματα όμως είναι σε συμπιεσμένη μορφή και δε συνοδεύονται από οδηγίες εγκατάστασης ή χρήσης. Τόσο τα ψηφιακά βιβλία όσο και τα 16 εκπαιδευτικά προγράμματα δε σχεδιάστηκαν ειδικά για το πρόγραμμα της ψηφιακής τάξης. Υπάρχουν εδώ και καιρό στο internet κι όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να τα κατεβάσει ελεύθερα.

Ψηφιακή τάξη ή αταξία; Τα συμπεράσματα δικά σας! Θα ήθελα όμως να ακούσω τις γνώμες και τα σχόλιά σας.